| Description |
Η παρούσα έκθεση εξετάζει διεξοδικά την ένταξη μεταναστών και προσφύγων στην Ελλάδα κατά την τελευταία δεκαπενταετία, εστιάζοντας στις επιπτώσεις που είχε η οικονομική και προσφυγική κρίση. Η ανάλυση καλύπτει τέσσερις κρίσιμους τομείς: την αγορά εργασίας, την απόδοση ιθαγένειας, την εκπαίδευση και τη συμμετοχή στα κοινά.
Στο πλαίσιο της παρούσας μελέτης διαπιστώνεται ότι η οικονομική κρίση έπληξε ιδιαίτερα τον μεταναστευτικό πληθυσμό, οδηγώντας σε σημαντική μείωση της απασχόλησης και αύξηση της ανεργίας. Παράλληλα, καταγράφεται μείωση του αριθμού των αδειών διαμονής, υποδηλώνοντας την αποχώρηση μεταναστών ή την απώλεια του νόμιμου καθεστώτος τους. Όσον αφορά στον τομέα της ιθαγένειας, οι πρόσφατες νομοθετικές αλλαγές και η αυστηροποίηση των κριτηρίων έχουν δυσχεράνει την απόκτησή αυτής, ιδιαίτερα για τη δεύτερη γενιά μεταναστών.
Στην εκπαίδευση, τα στοιχεία από το πρόγραμμα PISA καταδεικνύουν σημαντικές διαφορές στις επιδόσεις μεταξύ γηγενών και μαθητών μεταναστευτικής καταγωγής, με τη διαφορά να διευρύνεται για τη δεύτερη γενιά μεταναστών. Αναφορικά με τη συμμετοχή στα κοινά, τονίζεται η περιορισμένη λειτουργία των Συμβουλίων Ένταξης Μεταναστών και Προσφύγων (ΣΕΜΠ) και οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα Κέντρα Ένταξης Μεταναστών (ΚΕΜ).
Συμπέρασμα της παρούσας έκθεσης είναι ότι η ένταξη δεν έχει αποτελέσει προτεραιότητα της ελληνικής μεταναστευτικής πολιτικής, με τις προσπάθειες να επικεντρώνονται κυρίως στη διαχείριση των συνόρων και του προσφυγικού ζητήματος, και με την έμφαση να δίνεται στην ένταξη των προσφύγων, παραβλέποντας τις ανάγκες του μεταναστευτικού πληθυσμού.
Στο πλαίσιο αυτό προτείνονται συγκεκριμένες πολιτικές παρεμβάσεις για κάθε έναν από τους τέσσερις κρίσιμους τομείς. Στην αγορά εργασίας, προτείνεται η επανένταξη μεταναστών που έχασαν το νόμιμο καθεστώς τους κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης και η καταπολέμηση της παράτυπης εργασίας. Όσον αφορά την απόδοση ιθαγένειας, συστήνεται η επανεξέταση των οικονομικών κριτηρίων και ο επανασχεδιασμός του τεστ πολιτογράφησης. Στον τομέα της εκπαίδευσης, προτείνεται η ενίσχυση της σχολικής φοίτησης για παιδιά προσφύγων και η βελτίωση των τάξεων υποδοχής, ενώ αναφορικά με τη συμμετοχή στα κοινά, συστήνεται η ενδυνάμωση των ΣΕΜΠ και των ΚΕΜ.
Επιπλέον, προτείνεται η αναβάθμιση της σημασίας της ένταξης στο χαρτοφυλάκιο της μεταναστευτικής πολιτικής, η συμπερίληψη του μεταναστευτικού πληθυσμού στην Εθνική Στρατηγική για την Ένταξη, και η βελτίωση της λειτουργίας του προγράμματος HELIOS. Επιπλέον, τονίζεται η ανάγκη για μια ολοκληρωμένη προσέγγιση που θα αντιμετωπίζει τις προκλήσεις ένταξης τόσο των προσφύγων όσο και των μεταναστών, λαμβάνοντας υπόψη τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην κοινωνική συνοχή και την οικονομική ανάπτυξη της χώρας.
|